مفهوم حصردلالت التزامی جمله حصر بر نفی طبیعت حکم از غیر محصور را مفهوم حصر گویند. ۱ - تعریفیکی از اقسام مفهوم مخالف «مفهوم حصر» بوده و به معنای دلالت التزامی جمله حصر بر نفی طبیعت حکم از غیر محصور است؛ برای مثال، در «جاء القوم الا زیدا» طبیعت حکم آمدن از زید نفی شده است. ۲ - اسباب و ادوات حصراسباب و ادوات حصر مختلف است مانند: استثنا که با ادات الا و انما و بل صورت می‌گیرد؛ مثل استثنا در: (لا اله الا الله) و (انما الهکم الله واحد) که مفهوم دو آیه این است که خدایی غیر از الله نیست. و مانند: هیئت‌های دلالت کننده بر حصر که در علم بلاغت از آنها به تفصیل بحث شده است، از آن جمله، مقدم شدن مفعول، مانند: (ایاک نعبد وایاک نستعین) که «ایاک» مفعول و بر دیگر ارکان جمله فعلیه مقدم شده است. مفهوم آیه این است که غیر از تو را نمی‌پرستیم و از غیر تو کمک نمی‌خواهیم. و مقدم شدن مسند الیه معرف به لام جنس، مثل: «العالم محمد». ۳ - عناوین مرتبطمفهوم مخالف . ۴ - پانویس۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مفهوم حصر». |